Waarom beleggers vaak irrationeel handelen
Mark Wiertz
In de traditionele beleggingstheorie wordt de mens beschouwd als ‘homo economicus’: altijd in staat om rationele beslissingen te nemen. Te mooi om waar te zijn, meent de ‘behavioural finance’ of beleggerspsychologie. In dit blog leg ik uit waarom beleggers vaak juist niet rationeel handelen. Van welke 7 psychologische valkuilen moeten beleggers zich bewust zijn om te voorkomen dat het hun beslissingen nadelig beïnvloedt.
Overmoed
Wij mensen overschatten onszelf (te) vaak. Zo vinden de meeste chauffeurs dat zij beter rijden dan een ander. Bij beleggen werkt dat net zo. Beleggers met te veel zelfvertrouwen overschatten hun eigen kunnen en daarmee het verwachte rendement. Risico’s schatten ze juist te laag in. Succes geboekt? Dan raakt dit type belegger in een ‘winnaarsroes’, met overmatig en dus risicovol handelen tot gevolg.
Verliesaversie
Onderzoek laat zien dat beleggers de pijn van verliezen sterker voelen dan de vreugde van winnen. Dit zorgt er nogal eens voor dat beleggers zich te lang vasthouden aan verliezende aandelen, in de hoop dat die wel weer zullen herstellen. Of juist in de kramp schieten en te vroeg verkopen, uit angst voor een verdere daling.
Spijtaversie
Spijtaversie gaat over het vermijden van de emotionele pijn die gepaard gaat met slechte besluitvorming. Het zorgt ervoor dat beleggers vrezen voor de spijt die gepaard gaat met het lijden van een verlies of het verspelen van een winst. Mensen die lijden aan spijtaversie aarzelen het meest op momenten die eigenlijk assertief gedrag verdienen.
Bevestigingsneiging
De manier waarop we dingen waarnemen wordt sterk beïnvloed door wat we verwachten of hopen te zien. Daardoor zijn we geneigd om alleen die informatie te accepteren die onze vooroordelen en verwachtingen bevestigt – en informatie die hier niet mee strookt te negeren. Beleggers zien betrouwbare informatiebronnen en gegevens daarom soms over het hoofd. Puur omdat het niet ‘past’.
Selectief geheugen
Pijnlijke gebeurtenissen of ervaringen uit het verleden vergeten we liever, zeker als we hier zelf een rol in hadden. Beschamend, vervelend: weg ermee. Ook gemiste koopkansen en inschattingsfouten die tot verlies geleid hebben, wissen we graag snel uit ons geheugen. Deze vorm van struisvogelpolitiek kan een realistische inschatting in de weg staan.
Verankering
Als we het onbekende in moeten schatten, houden we graag vast aan wat we kennen. Aan een ‘anker’. De gemiddelde belegger zal de vraag vanaf welk punt je een verliezend aandeel verkoopt dan ook beantwoorden met: als het terug noteert aan de prijs waarvoor ik het kocht. Maar deze prijs, dit ‘anker’, is irrelevant voor de markt. Er is geen zekerheid dat het aandeel ooit die koers nog bereikt!
Kuddegedrag
Doen wat de rest doet, daar houden we van. Ook als het om beleggen gaat. Rond de eeuwwisseling moest iedereen internetaandelen hebben. Eind jaren ’80 waren Japanse aandelen ‘hot’. En anno nu zijn cryptobeleggingen erg gewild. Door mee te surfen op ‘de golf van de massa’ kun je mooie winsten behalen, maar het is moeilijk om er op tijd uit te stappen en nóg moeilijker om de top te timen.
Hoe wij hiermee omgaan?
Omwille van onze menselijke en emotionele aard, maken ook wij fouten. We proberen ons bewust te zijn van de valkuilen en hier continu op te reflecteren, zodat we die fouten zoveel mogelijk kunnen vermijden. Dit doen we rationeel en gedisciplineerd, met een lange termijn beleggingshorizon. Daarnaast ligt onze focus op kwaliteitsbedrijven met een hoge vrije kasstroom, relatief voorspelbare winstgroei en bovengemiddelde rendementen op het geïnvesteerde kapitaal. Meer weten over onze aanpak? U weet ons te vinden!